Går mot brei budsjettsemje

— Å velje ein retning for korleis me skal satse på eldreomsorg og institusjon er viktig. Difor er det greitt å ha tverrpolitisk semje som sikrar stabilitet. Avgjerdene me tek no er viktige lenger fram i tid enn denne kommunestyreperioden, seier Jan Idar Haugen (Sp).

Eit budsjett for 2026 og økonomiplan for 2026–2029 skal sendast på høyring etter formannskapsmøtet tysdag, før endeleg vedtak i kommunestyret 16. desember.

Håpar på god løysing

I sitt forslag til budsjett og økonomiplan foreslo kommunedirektør Yngve Folven Bergesen å byggje eit heilt nytt omsorgssenter eller gjennomføre ombyggingar av ein storleik som gjer at ein kan gå frå dagens to omsorgssenter til eitt. Slik vil ein møte utfordringar knytte til både drift og kapasitet.

Kostnadsanslaget for investeringa er mellom 800 og 900 millionar kroner i bruttokostnad. Kommunen må sjølv finansiere rundt 500 millionar av dette. Prosessen blei starta i formannskapet 5. november og skal halde fram i kommunestyret 16. desember.

— Å investere så mykje pengar er ikkje rett fram, så det er viktig at me landar på ei god løysing. Me må sjå på økonomien, lånegjelda og om me har nok inntekter til å betene ho. I tillegg må me sjå på å ta ned andre kostnader, seier Haugen.

Vil skåne barn og frivillige

Fredag morgon gjenstod framleis nokre detaljar før budsjettforslaget skal leggjast fram i formannskapsmøtet tysdag. Sp, KrF og Ap har i utgangspunktet eit budsjettsamarbeid og fleirtal i kommunestyret, men ønskjer å få dei fire andre partia med på ei felles løysing.

— Det ligg an til eit felles budsjett som eg reknar med at alle kan slutte seg til. Dette blir eit budsjett utan dei store politiske dragningane, seier Haugen.

Nokre endringar frå forslaget til kommunedirektøren blir det. Haugen vil ikkje gå for djupt inn i detaljane, men stadfestar at det er eit breitt politisk ønske om å unngå kutta som råkar barn og frivillige i 2026.

I budsjettet for 2025 vart det lagt inn 100.000 kroner til tilskot til rusførebygging knytt til rusfrie tiltak og arrangement retta mot ungdom, og ein styrking av tilskotspotten til frivillige lag og organisasjonar på 450.000 kroner. Kommunedirektør Yngve Folven Bergesen foreslo i sitt budsjettframlegg å ta ut desse tilskotspotane igjen for å møte innsparingane som kommunestyret la inn i oppvekstsektoren i førre økonomiplan. Han foreslo òg å redusere opningstider i skulefritidsordninga (SFO) og barnehagar, samt å avvikle ferietilbodet for SFO.

Jobbar med skuleformulering

Forutan omsorgssenteret var kanskje det mest merksemdsskapande i kommunedirektøren sitt framlegg eit forslag om å setje i gang ein prosess med strukturelle endringar i barnehage- og skulesektoren for å spare 20 millionar kroner årleg frå skuleåret 2028/2029. Som eit alternativ peikte han på at kommunen kan vurdere nye inntekter, til dømes vindkraft.

Initiativet var samla i eit foreslått verbalvedtak som lydde:

Kommunestyret ber kommunedirektøren setje i gang ein prosess med strukturelle endringar i barnehage- og skulesektoren i Vindafjord kommune. Prosessen skal leie fram til eit forslag til struktur som frå oppstart av skule/barnehageåret 2028/29 minst gjev ei årleg innsparing på 20 millionar kroner samanlikna med budsjett for 2026. Ei slik innsparing er ein av føresetnadane for at Vindafjord kommune er i stand til å gjennomføre ombygging av eksisterande eller nybygg for pleie- og omsorgsheim.

Kommunedirektøren skal i løpet av første halvår 2026 legge fram ei sak for OPOM, med forslag til korleis ein slik prosess kan gjennomførast fram mot oppstart av skule/barnehageåret 2028/29. Prosessen skal mellom anna innehalde oppdatert faktagrunnlag på elevframskrivingar og ein plan for medverknad frå både innbyggjarar og tilsette.

Alternativt kan Vindafjord kommune auke dei frie inntektene i minst same storleik. Ei mogeleg løysing her kan vere å til dømes seie ja til eitt eller fleire vindkraftanlegg i kommunen.

Som ein følgje av at denne prosessen vert sett i verk, vert det i budsjettet foreslått å avvente delar av oppgraderinga av skule- og barnehagebygg som følgje av tilstandsrapporten som vart lagt fram hausten 2025. Dei avsette midlane i budsjett og økonomiplan skal prioriterast til dei mest prekære behova innan branntryggleik og HMS. Som ein følgje av dette er også investeringsmidlane redusert med 10 millionar kroner i 2026 og 5 millionar kroner i 2027 og 2028, ein samla reduksjon på 20 millionar kroner samanlikna med gjeldande økonomiplan. På denne måten kan ein sikre at det ikkje vert gjort større investeringar i bygg som etter ein strukturgjennomgang ikkje lenger skal nyttast til skuledrift.»

Haugen opplyser at det framleis pågår samtalar om korleis eit verbalvedtak vil bli, men at det kjem endringar samanlikna med kommunedirektøren sitt forslag.