Held sjukeheimsmoglegheitene opne

— Me har slitne tilsette og ein krevjande driftssituasjon i dag, sa rådgjevar Anne Sofie Sandvik for FDU-investeringsprosjekt.

Saman med prosjektleiar Frode Eike frå kommunaltekniske tenester heldt ho ein lengre presentasjon om dagens situasjon og vegen vidare mot eit samlokalisert Vindafjord omsorgssenter.

Dei la fram fire moglege alternativ for eit nytt senter med 100 plassar, og tilrådde tre av dei for vidare arbeid:
• Utviding og/eller ombygging av Ølen omsorgssenter
• Nybygg i området aust for beredskapssenteret i Ølen (området er sett av til privat/offentleg tenesteyting i kommuneplan og reguleringsplan)
• Utviding og/eller ombygging av Vindafjordtunet i Vats

Kommunen har òg vurdert å byggje om rådhuset, men konkluderte med at dette blir for dyrt og tek for lang tid.

Eit einstemmig formannskap vedtok at det skal jobbast vidare med dei tre anbefalte alternativa. Dei bad òg om ei breiare vurdering av mogleg plassering i Ølen, med vekt på kva synergieffekt eit nytt senter kan gje saman med eksisterande tilbod. Samstundes skal det vurderast korleis Vindafjordtunet kan vidareutviklast til ei samla løysing med 80–85 plassar, og korleis mindre bygningsendringar eller påbygg kan gjere bygget meir funksjonelt og utvidbart til 100 plassar.

Kan ikkje halde fram som i dag

Dei tre alternativa vil koste omtrent det same: mellom 800 og 900 millionar kroner i bruttokostnad. Kommunen må sjølv finansiere rundt 500 millionar av dette. Det blir den største investeringa i Vindafjord kommune si historie.

Bakgrunnen for at kommunen ønskjer å ta grep, er demografiutviklinga, der ein stadig større del av befolkninga blir eldre, og prognosar tyder på at trenden skal auke i framtida. Allereie i dag er administrasjonen ærleg om at det er alvorlege driftsutfordringar ved dei eksisterande omsorgssentera.

— Ressursbruken må snus, sa Sandvik.

Ho viste mellom anna til konsulentselskapet Agenda Kaupang sin rapport over ressursbruken i helsesektoren frå 2024. Der blei det slått fast at kommunen vil få 46 prosent dyrare drift i sektoren i 2040 om ingenting blir gjort.

Om rapporten:

Treng 400 leilegheiter

Konsulentselskapet er tydeleg på at ressursbruken høgt i innsatstrappa for helse og omsorg må bli kraftig redusert. Høgt i innsatstrappa finn me bustader med døgntenester og institusjon.

Heilt sentralt for å avgrense bruken av institusjon er det at folk får høve til å bu heime så lenge som mogleg. Følgjeleg har Vindafjord kommune eit stort fokus på å få på plass eldrevennlege bustader.

— Me har behov for 400 leilegheiter, 120 av desse i Ølen, innan 2040, sa Sandvik.

Ho understreka at dette er avhengig av at kommunen får tak i nytt tomteareal i Ølen.

Avgjerd i juni

Eit hovudpunkt i Agenda Kaupang sin rapport er tilrådinga om å gå frå to til eitt omsorgssenter. Denne prosessen blir heilt sentral for kommunen framover, både politisk og administrativt.

Formannskapet skal fungere som styringsgruppe. Dei får oppdateringar om framdrift og behov for avklaringar i februar/mars, og målet er at saka om val av alternativ skal vere klar i juni 2026.

Kommunen tek sikte på at omsorgssenteret vil bli ferdig innan fem–seks år. Utdraging i tid kan bli dyrt. Prosjektleiar Frode Eike for kommunaltekniske tenester fortalde at dei ventar fire prosent årleg løns- og prisstigning, noko som utgjer 95 millionar.

Tilskot frå Husbanken blir ein viktig del av finansieringa. Eike skisserte denne til mellom 180 og 220 millionar, og poengterte at fleire forhold påverkar storleiken på tilskotet. Nytt omsorgssenter vil gje maksimal støtte. Dette er med på å gjere at kommunen si eigenfinansiering blir om lag lik på dei tre alternativa.

Sandvik gjekk gjennom fordelar og ulemper med alle alternativa (sjå oversikt og illustrasjonar nedst). I det vidare arbeidet med mogleg utbygging av Ølen omsorgssenter må ein få svar på kor omfattande ombygginga vil bli, og om dagens driftsutfordringar blir løyste. For ombygging og utviding av institusjonen i Vats må ein sikre at bygging, riving og mellombels drift kan fungere i byggeperioden (eventuelt foreslå riving òg av avdelinga i sør). For alternativet med heilt nytt omsorgssenter aust for beredskapssenteret i Ølen må ein avklare kor kompakt nytt senter kan byggjast, og korleis samankopling til resten av området kan sikrast.

Vil ha ringverknadar

Administrasjonen har ikkje konkludert om plassering enno, men Sandvik peikte på føringar i både regionalplanen for areal og transport på Haugalandet og fylkesplanen for regional utvikling. Desse seier at helsetilbod bør liggje i regionsenter — noko som talar for Ølen. I formannskapet var det likevel delte meiningar.

— Eg har mista meir og meir tru på Ølen som plassering, sa Leon Dyngeland (KrF).

Han peikte på Skjold som ei potensielt god løysing med sin folkevekst og nærleik til Haugesund og mogleg arbeidskraft frå resten av Haugalandet. Bygda kjem slik òg nærare eit potensielt felles storkjøkken som Vindafjord og Haugesund har takka ja til Karmøy sin invitasjon om å utforske. Politikarane ønskjer ikkje å binde seg for hardt til denne kjøkkenløysinga. På initiativ frå Mats Årvik (Frp) blei det slått fast at produksjonskjøkken skal vere med i dei ulike alternativa som ein opsjon.

Modolf Haraldseid (H) var tydeleg på at han ønskjer at viss ein byggjer nytt, bør omsorgssenteret vere i Ølen. Han var ikkje heilt nøgd med plasseringa av det skisserte nybygget ved beredskapssenteret.

— Primært bør det vere nære sentrum slik at ein får meir liv i sentrumsfunksjonane og skapar synergiar, sa Haraldseid, som løfta Sjøperlo som eitt stikkord.

Anna Klette Steinsland (Vindafjordlista) sakna eit alternativ om å byggje om Vindafjordtunet til ein rein sjukeheim og fekk dette inn i vedtaket.

Etter eit gruppemøte samla formannskapet seg om eit fellesforslag, fremja av Øyvind Valen, som blei einstemmig vedteke. Det lyder:

1. Kommunestyret tek saka til orientering. Heildøgns omsorgsplassar i Vindafjord kommune må samlokaliserast for å oppnå meir effektiv drift, og kommunestyret tilrår at det blir arbeidd vidare med dei tre tilrådde alternativa for samlokalisering. I seinare budsjettforslag ber kommunestyret kommunedirektøren ta høgde for at heile investeringa ikkje er gjennomført før i 2030.
2. Kommunestyret ber om at det blir arbeidd vidare med dei tre alternativa med desse tillegga:
   a) Produksjonskjøkken skal vere med i dei ulike alternativa som ein opsjon.
   b) Vindafjordtunet vidareutviklast som hovudarena for eit samlokalisert Vindafjord omsorgssenter. Det skal vurderast korleis tunet kan gje ei samla løysing med om lag 80–85 plassar ved bruk av eksisterande bygningsmasse, og korleis mindre bygningsendringar og eventuelt påbygg kan gjere bygget endå meir funksjonelt og gje moglegheit for å utvide til 100 plassar.
   c) Vindafjord omsorgssenter med 100 plassar ved å byggje nytt senter i Ølen. Det skal vurderast ulike alternative plasseringar i Ølen med vekt på kva synergieffekt eit slikt senter kan gje saman med eksisterande tilbod for å utvikla Ølen som kommunesenter.
3. Alle utgreiingane må vurdere kva konsekvensar dei ulike alternativa vil kunne ha for å behalde og rekruttere fagutøvarar og frivillige. Dei må òg seie noko om restverdi på eventuelle bygningar som vil kunne bli ståande utan kommunale funksjonar, inkludert moglege alternativ bruk eller sal.

Utgreiingane skal leggje vekt på kvalitet, lågare investeringskostnad, ivaretaking av restverdi, moglegheit for vidareføring av eksisterande institusjonskjøkken, reell medverknad frå fagpersonell og reduserte lånebehov for kommunen.

SKISSERTE ALTERNATIV

Utbygging av Ølen omsorgssenter

Nybygg aust for beredskapssenteret i Ølen

Ombygging og utviding av Vindafjordtunet