Ungt opprør på Bjoa

Det er berre seks av dei tjueåtte personane som er over tretti år. Ranveig Hetland (30) og Sigbjørn Sævereid (29) satsar på ein husmannsplass knytt til heimplassen hennar på Svalland, eller nærare bestemt Naustnes på Utbjoa. På tomta er det i tillegg eit sjøhus med eit husvære i. Her var det tidlegare ein tønnefabrikk, og dei to har mange planar for det store arealet dei har til rådvelde på staden dei har tenkt å slå seg ned.

Ho har ei mastergrad innan landskapsarkitektur, og han jobbar som elektroingeniør. Dei er altså godt kompetente og interesserte i å gjera dette til heimstaden for familien, som nok seinare blir større enn dagens tre. Dei jobbar i LY areal & landskap AS i Haugesund og Westcon Power & Automation AS i Ølensvåg.

Skyar i horisonten

Dei to er leie seg for at skulesaka har blussa opp att.

— Då me bestemte oss for dette, visste me at skulen var både liten og trua, men me tok oss tid til å lesa skulebruksplanen. Der las me ikkje noko om at Bjoa skule skulle leggjast ned. Så me er overraska over den korte prosessen og hastverket kommunen har, seier sambuarparet.

Dei meiner at det for tida er høg buvilje blant unge folk til å koma til Bjoa, men at dei må få tid til å visa det til politikarane og kommuneadministrasjonen.

FAU på Bjoa har gjennomført ei spørjeundersøking der 98 prosent av dei spurde foreldra meiner at skulen har livets rett.

Buss-skepsis

Sigbjørn Sævereid kjem frå Børkjenes i Etne, og det betyr at begge dei to har kjørt buss til skulen heile skulegangen sin.

— Me veit jo kva det inneber, men frå Utbjoa til Ølensvåg er lenger enn det eg var van med. Vår Viljar, som bur heilt ute ved grensa til Vikebygd, vil truleg bli den første som kjem på bussen. Han må først gå fem-seks minuttar til busstoppen, og må sikkert minst vera med oppom Dalsbruket og nedom Apalvika, seier Rannveig Hetland.

Dei ser det ikkje som negativt å gå på ein liten skule. Der lærer ein seg å leika på tvers av aldersgrupper. Det viktigaste for dei små er eit godt og oversiktleg skulemiljø, men foreldra til Viljar tykkjer svært lite om det dei ser for seg som opp mot ein times reise kvar veg. Dei trur det må vera negativt for ein seksåring med så lang tid for seg sjølv.

— Me stiller spørsmål ved om det er ein nedlagt skule som er velkomstgåva frå Vindafjord kommune til nye tilflyttarar, spør Rannveig Hetland.

Dei begge er oppvaksne nær sjøen, og for dei er Naustnes på Bjoa draumeplassen for ein familie.

— Det er ein plass med stort potensial for oss som begge er vane med å bu landleg ved sjøen. Eg håpar at dette med skulenedleggjing snur, og kvifor verkar politikarane og administrasjonen så blinde for dei langsiktige konsekvensane og ringverknadene det vil medføra å leggja ned skulen, seier Hetland.

I studiane for å bli landskapsarkitekt har ho vore innom fag innan samfunnsplanleggjing. Ho meiner at bygda har kvalitetar for dei som vil bu tett i byggefelt, men òg for dei som vil til stadene som ligg meir landleg.

— Kommunen ser ut til å sjå Bjoa som eit sentrumsområde, noko den langstrekte bygda knapt har, men mange av dei som ser ei framtid i bygda, ser etter det motsette, seier ho.

Aktiv 21-åring

Ein aktiv person i eit murrande mogleg opprør mot kommunen er Sindre Sandsgård (21). Nyleg var han og sambuaren Amalie Mathisen (21) komne så langt at dei hadde gjort avtale med ein husseljar på Bjoa.

— Me hadde finansieringsbevis som stadfesta at me hadde fått lån i banken, og me var einige med seljar om vilkåra. Dette var akkurat då skulesaka blussa opp att, og me trakk oss faktisk, seier han.

Det er Sandsgård som har produsert oversikta over folk, i hovudsak mellom 20 og 30 år, som anten nett er etablerte på Bjoa, eller ynskjer seg dit. Lista tel 11 par, som til saman har fem barn. Dessutan er det seks enkeltpersonar på lista. Det er altså 28 vaksne og fem barn som tel på knappane om dei vil bu på Bjoa. Alderen tilseier at dei er i produktiv alder når det gjeld å setja barn til verda.

— Me har altså ein oversikt over desse 28 vaksne personane som føler seg råka av ei skulenedleggjing. For dei fleste vil spørsmålet om skule eller ikkje bety noko for om dei vil våga å satsa i bygda, seier Sandsgård.

Han trur at dei fleste er tapte for kommunen dersom dei ikkje kan flytta til Bjoa.

— Sambuaren min er frå Vea på Karmøy, så det er det som er mest aktuelt for oss dersom me ikkje tar sjansen på å etablera oss på Bjoa, seier han.

På spørsmål om kva som kan vera årsaka til at det har stått hus for sal på Bjoa i fleire år no, svarar Sandsgård at det med skulen har toppa seg no, men vore ein trussel hengande over bygda, ikkje minst dei siste tre åra.

— Me, og mange med oss, har bulyst og framtidstru. Då blir me fortvila og sinte på kommuneadministrasjon og politikarar som kallar dette hypotesar, avsluttar Sandsgård.