Inger Mari (68) ser» det ingen andre ser

Det er i midten av januar og det siste døgeret har snøen lava ned. Og ikkje berre litt snø, men nesten meir enn det som er handterbart for dei som har ansvaret for å rydda vegane. Snøen står til langt oppover veggane på hus og bygningar, og haugane med rydda snø ligg som svære fjell i landskapet. Lite veit me om kva som ventar oss om nokre dagar. Då skal nasjonale nyheiter vera prega av flaumar, holkeføre og overflatevatn på ville vegar i heile Sør-Noreg. Eller forresten… Det kan hende det er ei som veit, utan at ho røper noko av den grunn. Inger Mari Stråbø Melkeraaen veit nemleg meir enn dei fleste, for ho er klarsynt. Ho kan sjå det ingen andre ser, både framover og bakover i tid, og ho kan få kontakt med dei på den andre sida» som gjerne pratar med henne, eller overleverer beskjedar både til henne sjølv og andre. Men dette fortel ho ikkje til nokon – så sant ingen spør.

— Det eg jobbar mest med er å ta i mot folk her i heimen min, og hjelpa dei med utfordringar dei har, seier 68-åringen.

Det kan vera ein vond fot, ein vrang rygg, eksem, migrene, barn med skulevegring, konsentrasjonsproblem eller kva det enn måtte vera. Ho får også mange telefonar i veka frå folk som saknar ting eller ønskjer hjelp på anna vis. Sjølv om Inger Mari aldri har gjort noko for å promotera seg sjølv, har jungeltelegrafen, samt noko pressedekning gjort at mange i Noreg veit kven ho er likevel. Interessa frå media har vore større enn ho har hatt interesse av, og ho har takka nei til fleire vekeblad-intervju og tv-program som vil ha henne med.

— For nokre år sidan fekk eg spørsmål om å vera med i TV Norge-serien Åndenes Makt, men eg takka nei. Eg er alltid redd for at slikt skal gå ut over familien min, seier Inger Mari.

Familien betyr uendeleg mykje for henne, og det var på grunn av familien ho venta i 40 år før ho tok evnene sine i bruk på ordentleg.

— Du fantaserer!

Det var i 9-10 årsalderen ho merka at det det var noko spesielt med henne. Det var då ho skjøna at foreldra ikkje hadde rett når dei fortalte henne at ho berre hadde drøymt.

— Eg hugsa eg byrja å protestera på at dei skulda meg for å fantasera. Eg kjende eg blei sint på dei og sa eg skulle byrja å skriva opp hendingar når eg såg» dei, slik at dei kunne forstå at eg hadde rett, seier ho.

Mor til Inger Mari hadde også dei same evnene, men ho ville ikkje snakka om det. Via andre fekk Inger Mari vita at også oldefaren hennar hadde hatt evnene, og at han hadde tatt i mot folk som trengte hjelp.

— Eg fekk aldri ei stadfesting frå dei vaksne rundt meg, på at det eg opplevde var reelt. Derfor blei det veldig vanskeleg å vera open om det også, seier ho.

Først i vaksen alder, etter at hennar eiga mor var død, fekk Inger Mari stadfesta frå ei tante at foreldra var klar over evnene hennar.

— Eg gløymer aldri då mor di og far din sa til meg at du kunne sjå», sa tanta til Inger Mari.

Dette minnet har festa seg, for det var første gong i livet ho fekk ei stadfesting på evnene ho hadde.

— Kor gamal var eg då?, hadde Inger Mari spurt tanta si, og tanta hadde svart at ho var vel 4-5 år den gong.

Med andre ord visste foreldra at ho såg» utan at dei gav dottera anerkjenning for det. Det har ho lova seg sjølv at ho aldri skal utsetja sine etterkommarar for, om det skulle visa seg at evnene går i arv.

Og det har dei gjort. I fleire ledd.

Tok 40 år

I år fyller Inger Mari 69 år og det nærmar seg 30 år sidan ho begynte å bruka evnene sine. Det er mange grunnar til at det tok 40 år før ho bestemte seg for det, og mykje av grunnen er familien.

— Familien er det viktigaste for meg, og eg har alltid vore redd for at evnene mine skal bli til belastning for dei. Og så er det jo slik at alle kan teikna – men ikkje alle blir kunstnarar», og eg tenkte lenge at eg ville ha dette for meg sjølv. Med slike evner dukkar det også alltid mange spørsmål opp, og du er jo redd for å bli gjort narr av. At folk skal le av det du seier, og då vil du ha ein utveg for deg sjølv. Den utvegen er gjerne at det er best å teie still, seier ho.

Mange gonger opplevde Inger Mari at det ho føler ho burde gitt beskjed om, faktisk skjer. Så blei også det ei belastning. Derfor tok ho ei avgjerd då ho var rundt 40 år.

— Eg kjende situasjonen meir og meir trykkande. Hender og kropp på ein måte skreik etter at eg skulle bruka evnene mine, og då hadde eg nesten ikkje noko val, seier ho.

Var redd

Som lita jente var ho mykje redd fordi ho trudde mykje var hennar feil. Om ho fekk eit syn, som seinare blei ein realitet, trudde ho det var hennar feil at det skjedde. Ho synest også det er utruleg tøft å ikkje kunne opplysa folk om at noko kjem til å skje, for det er ikkje hennar oppgåve.

— Eg kan ikkje gå bort til folk å seie at dei må gjer slik og slik – elles kjem dei til å døy, seier ho.

Inger Mari har fleire eksempel på at ho har sett» personar døy, før dei faktisk har døydd, og det har vore svært vanskeleg. For det er alltid ein sjans for at ho tar feil, har ho tenkt.

I tenåra var ho på besøk hos besteforeldra som budde på Brøllom i Etne, og mens ho stod å hjelpte bestemora med oppvasken fekk ho eit syn om at bestefaren kom til å døy ganske snart. Og innan ei veke var bestefaren død. Ikkje lenge etterpå fekk ho opp eit nytt syn som viste henne at onkelen hennar i Sauda kom til å døy i ei ulukke på fabrikken der. Dette var ikkje lenge etter at bestefaren var død, og Inger Mari fekk eit trykkande ønske om at bestemora skulle reisa til Sauda for å besøkja sonen sin før ulukka skjedde. Ho prøvde å overtala bestemora til å ta ein tur, men ho kunne sjølvsagt ikkje fortelja henne om kvifor ønsket var så prekært. Bestemora som framleis hadde mykje å rydda opp i etter bestefaren sin død, sa ho ikkje hadde tid til Sauda-besøk akkurat då.

— Eg budde på Stord på denne tida, og hugsar eg vakna til nyheitene på radio den gong. Eg gløymer aldri då eg høyrde om ulykka i Sauda, og om at ein mann var omkomen der. Då var eg heilt utrøysteleg, for eg trudde at det var mine eigne tankar som gjorde at onkelen min døydde, seier ho og legg til at ho ikkje ein gong klarte å gå i onkelen si gravferd.

Far, onkel og søster

Ho har også fått syn om både faren og søstera sin død. Faren skulle vera fadder til eldste sonen hennar då han blei døypt, men lenge før foreldra kom til Stord for å delta i barnedåpen følte Inger Mari på seg at faren aldri kom til å stå ved døypefonten. Plutseleg får dei beskjed om at faren hadde hamna på sjukehuset, og ein fadder-vikar til vesleguten blei hanka inn. Mens dei spaserer ned mot kyrkja ser» Inger Mari at likbilen køyrer forbi. Så ser» ho også dødsannonsen til faren rett etterpå, og dagen etter døyr faren på sjukehuset.

Då søstera døydde nokre år seinare, trudde Inger Mari først at ho fekk eit forvarsel om at ho sjølv snart skulle døy. Hennar første tanke var at ho måtte ut av huset fordi ungane var heima og ho ville ikkje at ungane skulle vera vitne til at ho forlét denne verda. Då var det betre om ho gjekk seg ein tur, så fekk andre heller finna henne. I det ho skulle gå, kom plutseleg dottera og ville vera med. Første tanke var å nekte henne, men så kom tanken om at jenta kunne springa etter hjelp om noko skjedde. Så dottera blei med. I løpet av turen kjende ho trykket mot brystet bli verre og verre, og ho følte at nå er det rett før». Plutseleg letta trykket heilt, og frå det eine minuttet til det andre var ho heilt fin igjen. Dermed gjekk mor og dotter heim, utan at dottera hadde noko som helst aning om kva som hadde vore på ferde.

Litt seinare på dagen fekk Inger Mari telefon om at søstera i 40-åra hadde døydd av hjartestans. Det blei litt av eit sjokk for henne.

Såg» forloveden drukna

Etter eit havarert ekteskap, fann Inger Mari lukka igjen med ein mann ho forlova seg med. Planen var bryllaup, men det var litt lenger fram i tid. Forloveden var hobby-dykkar og plutseleg ein dag ser» Inger Mari to dødsannonsar før han skal ut på dykking. Namna på dei to dødsannonsane var namna på forloveden og kameraten som skulle vera med og dykka. Ho prøvde å få forloveden til å ombestemma seg på alle moglege måtar, men han var fast bestemt på å gjennomføra dykkinga.

— Eg følte meg ganske desperat, for eg kunne jo ikkje fortelja han at dersom han dykka nå, så kom han til å drukna. Men han var ikkje til å snu, så eg bestemte meg for å bli med ned til sjøen, seier ho.

På kaien stod ho å følgde med då dei gjekk ut i båt. Ho var sikker på at ho høyrde ein lyd frå lufttankane på ryggen til dei to, men det høyrde tydelegvis ingen andre. Tre menn køyrde ut på fjorden i båt, to av dei gjekk ned i dykk mens tredjemann sat igjen i båten med livline. Plutseleg ropte mannen i båt: dei har sleppt lina»

— Då skreik eg! Eg blei hysterisk, og dei andre rundt meg meinte eg overreagerte. Men då dei to dykkarane blei henta opp, var dei døde begge to, seier Inger Mari.

Av og til ser» ho ting som ho berre ristar på hovudet av, og tenker at nå spelar fantasien henne eit puss. Slik var det også den gong i 2005 ho køyrde heim frå Etne sentrum etter eit møte. Då ho køyrde forbi Ljoshall såg» ho flammane stå ut vindaugo på bygget, men gjorde ikkje noko meir med det. Dagen etter vakna ho til nyhenda om at Ljoshall hadde brent ned i løpet av natta. Sjølv fortalte ho om synet sitt til ordførar Amund Enge då brannen var eit faktum.

— Då kalla han meg ei tullehøne og sa eg burde fortalt han om det eg hadde sett. Han sa eg hadde hjelpt han så mange gonger at han hadde trudd på meg, og då følte eg situasjonen blei pinleg. Derfor har eg aldri snakka særleg om denne hendinga, seier Inger Mari.

Hjelparar

Opp gjennom åra har ho også hjelpt politiet og pårørande i mange saker. Det har handla om saker der menneske har vore sakna, kriminalsaker, narkosaker, og mange andre situasjonar. Ho har funne døde menneske som har vore dumpa av drapsmannen sin, og ho har kunna opplysa politiet om handlingsforløpet før drapet. Ho har også opplevd at politiet har takka henne i etterkant, fordi ho har hjelpt dei med oppklaring. Noko av det vanskelegaste i jobben hennar er likevel å komma med meldingar som folk ikkje ønskjer å høyra. Å ta håpet frå folk er veldig tøft.

Inger Mari har også hatt fleire hjelparar» med seg i livet, og i mange år var far hennar ein av dei. Første gong ho såg» han var nokre år etter at han døydde. Då såg ho ansiktet hans oppe i kroken på soverommet, og ho blei livredd. Då forsvann han.

— Då han forsvann tok eg motet til meg og spurte om han ikkje kunne visa seg for meg igjen. Om han gjorde det, skulle eg lova at eg aldri meir skulle bli redd for han. Då viste han seg for meg igjen, og han har snakka til meg mange gonger opp igjennom åra. Han har hjelpt meg til å hjelpa andre og han har vore streng med meg når det var ting han vil eg skulle gjennomføra, seier ho.

Nå har faren ikkje vist seg for henne på mange år, og Inger Mari trur det er fordi faren meiner ho klarar seg godt utan hjelp.

Gud og bøn

Det er ikkje alltid berre berre» med dei som har gått over til den andre sida, for av og til opplever folk at dei får besøk i husa sine, som ikkje går an å forklara. Inger Mari seier det ofte er når folk riv ned vegger og byggjer om på både rom og hus at dei på den andre sida lagar litt trøbbel-

— Kanskje dei har budd i huset før og vore veldig glade i huset sitt, og ikkje synest noko om endringane. Då kjem dei gjerne og gir beskjed. Nokre opplever at lyset blir slått av og på, Tv-en blir tukla med, eller dei høyrer lydar i rom og trapper, seier ho.

Når Inger Mari blir tilkalla til hus som har blitt urolege, brukar ho alltid bibelen når ho går inn. I slike stunder kan ho få opp personar, ho kan beskriva korleis dei ser ut, korleis dei går kledde, om det er mann eller kvinne. Først går ho ein runde i huset for å kjenna på energiane, og er det skikkeleg gale blir ho fysisk uvel.

— Då kan eg brekka meg, tårene renn og eg blir skikkeleg dårleg. Det er heilt forferdeleg, seier ho.

Etter å ha summa seg litt går ho frå rom til rom og brukar bøn for å roa ned huset. Så går ho gjerne ein runde til etterpå før ho ber husets folk om å gjera det same for å kjenna etter.

Sjølv om Inger Mari dei siste 30 åra har tatt i mot folk som treng hjelp, har ho alltid hatt jobb i tillegg. Og i yrkeslivet har ho vore skikkeleg potet» som ho sjølv kallar seg. Ho har jobba i eldreomsorga, i barnehage, på skulen, ho har køyrt buss og taxi, ho har vore sveisar på Stord verft, jobba i bommen i Åkrafjorden, jobba på hotell, vore servitør, jobba i butikk for å nemna noko.

— Kanskje det var ei meining med at eg skulle forstå folk frå forskjellige yrke, slik at eg meir kan setja meg inn i kva dei snakkar om når dei kjem til meg, seier ho.

— Kor viktig for deg er Gud oppi dette?

— Eg hadde ikkje hatt desse evnene om det ikkje var noko anna som stod bak meg. Eg har periodevis sjølv hatt det ganske tøft i livet med både sjukdom, og vanskelege livssituasjonar, så det har vore mykje å handtera. Midt oppi det som var vanskeleg var det ei støtte å kjenna på at det finst noko meir enn det eg forstår. Det må vera ein skapar bak, for me menneske er ikkje så fantastiske, seier ho, og legg til at når det kjem til tru, så må folk få tru og meine kva dei vil. Sjølv trur ho me alle søkjer den same guden til slutt likevel.

Varmen i hendene

Inger Mari tar i mot folk i heimen sin, og her får alle leggja seg på ein benk mens ho brukar krafta si. Ho har såkalla varme hender, og sjølv forklarar ho det med at ho kan kjenna varmen skyta opp i hendene sine når ho legg hendene over – eller på staden der folk treng hjelp. Enten det er fysiske smerter eller psykiske.

— Eg spør ofte kva folk ønskjer hjelp til, og sjølv om eg kan sjå» for folk, ønskjer eg at dei skal komma med konkrete spørsmål, elles må eg zooma veldig, seier ho.

Ho har også lyst til å avliva ein myte om at ho kan lesa tankane til folk når ho møter dei på butikken.

— Mange er redde for det, men det gjer eg altså ikkje! Då hadde eg blitt aldeles utsliten om eg skulle gått inn på kvart menneske eg skulle gått forbi, seier ho.

Om ho sakna stadfesting frå foreldra då ho var lita, manglar det ikkje stadfesting på evnene hennar som vaksen. Folk bekreftar ofte at ting Inger Mari fortel dei, stemmer med verkelegheita. Og det kan vera ting som ho på ingen måte kunne visst på førehand.

— Det blir på ein måte ein tryggleik for meg også, å få stadfesta at ting eg ser ikkje er noko eg kunne visst på førehand, seier ho.