NVE sitt store dilemma

Måndag leverte Statnett ein tilleggssøknad for milliard-prosjektet som handlar om bygging av nesten ni mil med ei ny 420 kV høgspentlinje frå Blåfalli i Kvinnherad, gjennom Etne og Vindafjord, og ut til Haugaland Næringspark i Gismarvik i Tysvær. Det er liten tvil om at Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE), som til sist skal godkjenne endeleg trasé, står overfor fleire krevjande vurderingar, kor dei uavhengig av konklusjon risikerer kritikk frå skuffa partar.

Tøffe val

Dei må mellom anna velje mellom omsynet til frilufts-elskarar som går tur i Strypeheiane, nordvest i det populære friluftsområdet mellom Etne og Sauda, og dei som bur eller har fritidsbustad i Litledalen. Dette gjeld for den delen av linja som Statnett vil bygge frå høgda over den eksisterande kraftstasjonen ved Litledalsvatnet og vidare vestover langs åssida på sørsida av Etnebygda, mot Høylandshovda.

Ei stor høgspentlinje over Strypeheiane vil ikkje berre påverke naturopplevinga for dei som ferdast der, men og bli godt synleg frå Hårlandsnibbane, eit særprega fjellparti like vest for Løkjelsvatn og frå heile etnebygda. Utsikta vestover frå nibbane bergtar dei fleste som tek turen dit, og området er dei siste åra snakka fram som Etne sitt svar på turistmagneten Trolltunga i Hardanger. Reiselivsnæringa lokalt har også peika på Hårlandsnibbane som ei mogeleg framtidig satsing for turistar på jakt etter spektakulære naturopplevingar. Statnett sitt eine alternative går lengre ned i Litledalen. Det vil syte for at Strypeheia blir urørt, og at høgspentlinja ikkje vil vere like synleg frå Hårlandsnibbane. Men den vil kome mykje nærare busettinga på sørsida av dalføret, med dei ulempene som følgjer for dei som bur eller har fritidsbustaden sin der.

Vil ikkje justere

NVE bad i mai i år Statnett om å greie ut justeringar med tanke på konsekvensar som alternativa har for Strypeheiane som friluftsområde og spelplass for storfugl. Men Statnett har, etter ei samla vurdering, kome til at ein justering av Strypeheia-alternativet ikkje vil gi ei betre løysing. Dei peikar på at det aktuelle området ligg i randsona av friluftsområdet Etne/Saudafjella og at eventuelle alternativ må plasserast lengre nord i terrenget. I klartekst nærare fjellskrenten mot Litledalen.

— Det er særs utfordrande terreng i området på kanten av Strypeheiane. Ein trasé på fjellkanten eller i fjellsida vil medføre auka risiko for skade på personell både under bygging og drift. Vidare vil ein trasé i dette området føre til fleire vinklar og behov for fleire forankringsmaster med auka mastehøgde, skriv Statnett.

Endringar i Skjold

I Vindafjord har Statnett justert ein av to føreslåtte traséalternativ aust for Skjoldafjorden og sørover mot kryssing av fjorden. Det eine alternativet bli trekt aust for Søre Skogen, men nærare busetnaden i Tørsdal. Statnett har samstundes trekt eit tidlegare forslag, kor ein såg føre seg ein trasé med passering av Søre Skogen på vestsida.

Det andre alternativet i dette området går over Storefjellnibba og ned mor fjordkryssinga heilt sør i Skjoldafjorden.

Statnett har elles om søkt om ny alternativ kryssing av Skjoldafjorden eit par hundre meter lenger nord for det først planlagde alternativet. Slik vil ein unngå konflikt med naturmangfald-interesser i Freiåsen på Tysvær-sida av fjorden. Men dette alternativet vil derimot krevje høgare master då spennet over fjorden blir 170 meter lengre enn i det andre alternativet.

Ventar på Eikeland

Prosjektleiar Solveig Willgohs i NVE seier at dei vil vege fordelar og ulemper i dei forskjellige alternativa opp mot kvarandre før dei konkluderer.

Ho legg til at saka ikkje blir sendt ut på offentleg høyring før Statnett har levert forslag til justering av ein trase ved Eikeland i Vindafjord, noko NVE har bedt om og som Statnett framleis jobbar med. Først når dette er på plass vil NVE også vurdere om det er behov for nye folkemøte om saka, eller om det berre blir ein ordinær skriftleg høyringsrunde før NVE konkluderer i saka.

Vil ikkje gi innsyn i sjøkabel-tal

Teknisk gruppe i Etne vil ha innsyn i talgrunnlaget som Statnett legg til grunn når dei seier at sjøkabel blir 3,1 milliardar kroner dyrare enn ni mil med høgspentlinje gjennom Haugalandet. Myndigheitene held tala hemmelege.

Statnett gjorde i vår greie for at sjøkabel i staden for nesten ni mil med høgspent over Haugalandet ville gi ein meirkostnad på minst 3,1 milliard kroner. Korkje NVE eller Statnett vil gi ålmenta innsyn i kva prisar dei har lagt til grunn.

NVE bad i mai Statnett om å leggje fram detaljerte utrekningar knytt til både høgspent- og sjøkabel. Det siste er eit alternativ som lokale krefter, med den private og frivillige initiativet Teknisk gruppe» i front, har kjempa for. Sjøkabel-alternativet har dessutan vore vektlagt som eit alternativ som må greiast ut både av Statsforvaltaren i Rogaland og av Vestlund fylkeskommune.

— Me har førebels ikkje analysert desse. Det skal vi gjere, seier NVE sin prosjektleiar Solveig Willgohs.

Korkje Statnett eller NVE har gitt ålmenta innsyn i denne delen av materialet. Dette av omsyn til forretningshemmelegheiter, får Grannar opplyst både hos NVE og hos Statnett.

Teknisk Gruppe sin talsperson, Johan Strømsvold, er skuffa over myndigheitene sitt hemmeleghald.

— Me står fast ved at me meiner at Statnett har kalkulert meirkostnaden for sjøkabel for høgt, seier han.

Men utan tilgang til dei detaljerte kostnadane som Statnett har lagt til grunn, blir det vanskeleg for gruppa å peike på kor i utrekningane dei meiner Statnett bommar.

— Det er reelle tal vi har lagt til grunn, understrekar prosjektleiar Kari Eika i Statnett overfor Grannar.

— Kor stammar tala de bruker frå?

— Frå den kunnskapsbasen me har knytt til tidlegare anbodsprosjekt, seier ho.

— Kor gamle er tala?

— Tala er henta både nye og eldre prosjekt, seier ho.

NVE sin prosjektleiar Solveig Willgohs seier at dei vil samanhalde tala dei har fått frå Statnett med eigne erfaringstal i det komande arbeidet med desse.