Noreg fasar ut isopor i flytebrygger og bøyer

Med eit internasjonalt vedtak i ryggen skal Noreg fase ut bruken av utildekt isopor i vatn.

– Isopor er ei stor kjelde til plastforureining i naturen. Stoffet blir brote ned svært langsamt og kan innehalde kjemikaliar som er skadelege for helsa til både dyr og menneske. Vi ønskjer no å forby bruk av open isopor i flytebrygger og bøyer for å unngå opphoping i fjordane våre, seier klima- og miljøminister Andreas Bjelland Eriksen (Ap) i ei pressemelding.

Det er ikkje snakk om eit umiddelbart forbod som vil medføre at all bruk av open isopor må endrast, anten ved å kapsle inn eller byte ut dagens flyteelement av isopor. Ifølgje Klima- og miljødepartementet er det naturleg at gjennomføringa i Noreg skjer på ein mest mulig harmonisert og hensiktsmessig måte» i tråd med korleis andre land i Europa gjer det.

Eit forbod vil på sikt kunne ha ein stor effekt: Brygger er truleg ei av dei største kjeldene til isopor i miljøet.

Tre års frist

Den regionale havavtalen OSPAR vedtok i juni eit juridisk bindande vedtak om å forhindre utslepp av isopor og annan skumplast frå flyteelement i flytebrygger og bøyer. Noreg er blant dei 15 medlemslanda, som alle grensar til Nordaust-Atlanteren.

I praksis inneber vedtaket at landa får på plass nasjonale tiltak for å forhindre bruken av nye, ikkje-tildekte flyteelement og bøyer innan tre år.

Miljøstyresmaktene i Noreg har likevel bestemt at undersida av pongtongane for flytebrygger i første omgang får vere friteke frå krav om innkapsling. Det kan komme endringar på dette fritaket.

Isopor blir brukt i store mengder med og utan innkapsling i flytebrygger. Det blir også brukt som isolasjon og emballasje, og båthamner og byggjeplassar langs fjorden er tidlegare identifisert som viktige kjelder til isoporforureining.

Materialet er lett og flyt, noko som gjer at det enkelt blir spreidd med straum og vind og kan hamne langt frå utsleppskjelda.

Ulike mengder

Dei nyaste resultata frå Mikronor-programmet
, som forskarar ved NIVA og NILU utfører for Miljødirektoratet, viser at av mikroplasten som flyt, er det isopor som dominerer.

Opphopinga varierer veldig. Forskarane tråla overflatevatnet i Oslofjorden og Mjøsa for plastbitar og mikroplastpartiklar. Det vart funne spesielt store mengder i Bunnefjorden og ved Fredrikstad, medan det i Mjøsa ikkje vart funne tilsvarande plastsamlingar som i Oslofjorden. Nokre vassprøver frå Oslofjorden hadde opptil tusen gonger meir mikroplast enn vatnet elles.

– Oslofjorden er allereie under stort press, og derfor er det urovekkjande at vi finn område med store mengder flytande plastbitar og mikroplast, seier Hilde Singsaas, direktør i Miljødirektoratet.

(NPK)