Kunsten å slappe av

O jul med di glede, kva passar vel betre no i innspurten av førjulsstria enn ein avslappande tekst? Å slappe av høyrest kanskje lett ut, men for mange er det faktisk ganske vanskeleg. Særleg no i desember, når heile storfamilien sine forpliktingar og forventningar kulminerer i kaotisk ambivalens av kos og stress. Jula er ei lupe som forstørrar livets små og store utfordringar. Er du stressa og sliten frå før, blir du endå meir stressa og sliten i desember.

Blir me stadig meir stressa og slitne, alle saman? Det er ikkje fordi me har vaska golv og børi ved. Samfunnet er så hektisk, effektivt og tettpakka med innhald at me kjenner oss psykososialt overbelasta og mentalt utmatta av å heile tida vere på. Det digitale livet invaderer og overveldar oss med inntrykk og varslingar nonstop, og kravet om å vere tilgjengeleg held oss kronisk aktiverte. Når slappar hjernen eigentleg av?

Samstundes som det nærmast er status å vere stressa, har me urealistiske forventningar til kva me skal orke og rekke over. Stadig fleire kjem trøytte og slitne til legekontoret og trur dei er sjuke, men eigentleg er dei berre overvelda av livet. Alle vil ta blodprøvar og finne ut kva som er gale, men oftast finn ein ingen feil. Tvert imot er det heilt naturleg å bli mentalt sliten og stressa i hovudet av måten me lever på. Medisinen er å normalisere det behovet me alle har for å lade batteria innimellom slaga.

Å finne roen og slappe av i ein travel kvardag kan vere lettare sagt enn gjort. Me må øve oss! Og neste nivå, for vidarekomne, er å slappe av med den aller beste samvitet. Og her trur eg mandelen i grauten ligg; ein må verkeleg kjenne at det er greitt å slappe av. Kanskje ikkje gjere noko fornuftig ein heil dag, om det trengst? Kvifor er det vanskeleg? Me er oppdratte til å komme oss opp om morgonen for å få noko ut av dagen. Å få noko ut av dagen er eit mantra som gjer at me ikkje tillèt oss å gjere ingenting med god samvittigheit. Det finst nemleg eit hierarki innan aktivitetar, der fjellturar ragar høgast og sløving på sofaen ligg nedst. Men kvifor er det slik? Ikkje noko negativt om turar i skog og mark, men nokre gonger er kanskje ein sløv dag på sofaen akkurat det du treng? Kvifor skal det eine vere meir høgverdig enn det andre? Sofaen bør ikkje vere noko mindre sosialt akseptert enn å ta ein selfie frå ein fjelltopp.

Å sove skikkeleg frampå om morgonen er også ein undervurdert kunst. Som b-menneske som står opp altfor tidleg i vekene, insisterer eg på å sove lenge i helgene med verdas beste samvittigheit. Finst det betre kvardagsluksus enn å leggje seg om kvelden og vite at du kan sove så lenge du vil neste morgon? Men vil du ikkje stå opp og få noko ut av dagen, tenkjer du kanskje? Joda, men av og til er det å sove frampå og ha ein lang og roleg morgon akkurat det eg vil ha ut av den søndagen.

For å jobbe hardt, må me kvile godt. Så legg vekk mobilen, skru av vekkjarklokka, dropp timeplanen og øv deg på å slappe av – heilt utan å kjenne på behovet for å få noko anna ut av dagen enn å lade ditt eige batteri. Då håpar eg at både julefreden og skuldrene senkar seg i det ganske land. God jul!

Inge-Cecilie Sørheim