Heimelaga hagedam til glede for store og små

Å byggja sin eigen hagedam er ein draum for mange hageeigarar. Men medan dei fleste ser føre seg ei lita vassfylt grop med plass til ein liten fontene og nokre vassplanter, har Atle Aas tatt steget litt vidare og bygd seg ein liten innsjø komplett med sluseanlegg, kaiplass og sandstrand. Ideen til damanlegget dukka opp etter ein kanalbåtferie i England for eit par år sidan. Vel heime sette Atle i gang med å byggja sin eigen kanalbåt nett like den han og kona Marta Onstein segla med då dei ferierte langs dei engelske kanalane. Den vesle kanalbåten blei bygd i tre i skalaen 1:30 og installert med radiostyrt motor. Men sjølvsagt måtte den vesle trebåten ha ein stad å segla. Ekteparet som er busett i Litledalen i Etne har kort veg til Litledalsvatnet, men å ha ein liten dam i hagen ville vore enda betre. Og sidan Atle i tillegg er svært interessert i sluser, blei løysinga å byggja ein hagedam med eit eige slusesystem og med god plass til å køyra radiobåten.

Ein ovalt hol blei grave ut i bakken nedanfor huset, forskaling blei snikra og betong blanda.

— Eg har grave ut alt for hand og støypte dammen i fjor haust. Eg lånte blandemaskin av naboen, seier Atle som fekk god hjelp av kona når sand og sement skulle blandast.

Etter mange timar med arbeid stod dammen endeleg ferdig. Vatn henta han gjennom ein hageslange frå ein bekk i nærleiken og for å få rikeleg med vatn inn i systemet kopla han til ei pumpe.

Sluseanlegg

Under arbeidet med å grava ut hola til dammen støytte Atle på eit lite berg. Det har blitt ei dekorativt element i dammen og ein fin stad å lagra dei andre småbåtane han har laga.

Vatnet til dammen blir ført inn gjennom tre sluser som er laga i tre, og i enden av dammen syt eit nytt slusesystem for å leia vatnet tilbake til bekken. Sluseportane i tre er laga etter kopi av ekte portar, og kan opnast og lukkast ved behov.

— Eg har laga autentiske sluseportar, seier Atle.

Rundt dammen har han lagt ein liten gangveg slik det er vanleg å finna langs dei engelske kanalane og som i gamle dagar blei brukt av hestane når dei skulle dra båtane.

Ei lita sandstrand er det også blitt plass til, og langs den eine sida av dammen har han lagt betongheller og planta småblomar som dekor.

Utviding

Sjølve dammen er for det meste er ferdig, men ennå står det litt arbeid igjen før dambyggjaren kan seia seg heilt nøgd.

— Det skal bli eit miniatyrlandskap, og eg vil byggja eit lite herskapshus i svingen og ein liten slusepub i stein i enden. Og så skal eg laga ein veg til langs kanten, seier 65-åringen og har planane klare.

Nokre fleire sluser og nokre meter til med kanal blir det kanskje også. Ved vassinntaket øvst på plenen er det god plass til å forlenga kanalen, og til neste sommar tek han spaden fatt på ny.

— Eg skal gå vidare med kanalen, seier Atle.

Leikedam

Når ikkje far i huset leikar seg med sine små sjølvbygde miniatyrbåtar slepper han barnebarna til. Her kan dei leika seg med småbåtane, plaska i vatnet og opna slusene.

— Barnebarna våre på to og fire år hadde det kjempefint her i sommar, seier Marta og Atle som koste seg skikkeleg i finvêret saman med dei små.

Alle som byggjer hagedam må halda seg til reglar for sikring av området.

Ein hagedam som er djupare enn 20 cm skal sikrast slik at ikkje barn druknar. I Atle sin dam er dette nøye tatt omsyn til.

— På det djupaste er dammen rundt 17 til 18 cm, seier Atle.