Heidra for AutoStore-eventyr

— AutoStore-reisa dei siste tiåra er eit unikt industrieventyr. For oss som følgjer logistikkbransjen tett, er dette ei av dei mest fascinerande innovasjonshistoriene i moderne norsk industri, seier Glenn Lund, redaktør i Logistikk Inside og medlem av juryen.

Jakob Hatteland og Dag-Adler Blakseth fekk prisen under festmiddagen på konferansen Transport & Logistikk 2025 på Gardermoen måndag 27. oktober. Konferansen blir arrangert av NHO Logistikk og Transport i samarbeid med Norske Hamner, og samla rundt 700 deltakarar.

Moderne Transport-prisen har blitt delt ut sidan 1969 og blir gitt til ein eller fleire som har utmerkt seg innan transport og logistikk. Prisen blir delt ut av fagtidsskriftet Moderne Transport – Logistikk i praksis. Juryen for årets pris bestod av fjorårsvinnar Henning Aandal frå Onrail, dosent Eirill Bø ved BI, Heidi Bergsveen frå Logistikkforeininga og Glenn Lund frå Logistikk Inside. Redaktør Øyvind Ludt i Moderne Transport var juryens sekretær.

AutoStore får prisen for første gong, men blei òg indirekte tildelt prisen i 2010, då han gjekk til den dåverande logistikkdirektøren Pål Vindegg i netthandelsselskapet Komplett i Sandefjord. Bruken av AutoStore gjorde logistikken til selskapet meir effektiv og var ei viktig årsak til at Komplett fekk prisen den gongen.

Frå Vats til den store verda

Jakob Hatteland er grunnleggjar av Hatteland Electronics, selskapet som i 1996 fann opp AutoStore-systemet. Løysinga blei utvikla av teknisk direktør Ingvar Hognaland som eit system for å komprimera lageret til Hatteland Electronics i Nedre Vats, slik at det blei plass til fleire varer på mindre areal.

På nettsida si skriv Moderne Transport at Hatteland tidleg såg potensialet i løysinga òg utanfor eigne lokale. Då Hognaland møtte Kjell Blakseth, bror til Dag-Adler Blakseth og medgrunnleggjar av Element Logic, i 2003, tok utviklinga for alvor fart. Seks månader seinare bygde Element Logic verdas første AutoStore-anlegg hos alarmselskapet Elotec. Anlegget blei teke i bruk for 20 år sidan og er framleis i drift.

— At ei intern Petter Smart»-løysing utvikla for eige behov skulle bli ein av Noregs største eksportsuksessar, er rett og slett merkverdig, seier Lund.

Sjølv om marknaden var krevjande dei første åra, våga Element Logic å satsa på AutoStore. Det blei tidleg knytt tette band mellom dei to selskapa. Dei voks saman – sakte i starten, men dei siste ti åra har veksten verkeleg teke av.

Hatteland og Blakseth har heile tida hatt tru på systemet – òg i dei mange åra før det blei lønnsamt. Å stå løpet i over 15 år før ein får økonomisk avkastning, er ifølgje Moderne Transport nokså unikt. Dei skriv at når ein ser tilbake, kunne AutoStore-eventyret like gjerne ha enda som ein idé på teiknebrettet i Nedre Vats. I staden blei det starten på eit industrieventyr som no tel tusenvis av installasjonar verda over.

— Det står stor respekt av det Jakob Hatteland, oppfinnar Ingvar Hognaland og resten av AutoStore-miljøet har fått til saman med partnarane sine – og ikkje minst då Element Logic, som på mange måtar tok den briljante teknologien frå Nedre Vats ut i den store verda, seier Lund.

Langsiktig visjon

For både Jakob Hatteland og Dag-Adler Blakseth har reisa vore prega av tolmod, teknisk nysgjerrigheit og ein felles tru på at små norske innovasjonar kan bli store i verda. AutoStore blei i 2019 Noregs første enhjørning» då aksjemajoriteten i selskapet blei seld for 16 milliardar kroner.

Juryen trekkjer fram at både Hatteland og Blakseth har vist eit uvanleg langsiktig engasjement for innovasjon i norsk næringsliv.

— Dette er to personar som har vist uthald, teknologisk visjon og samarbeidsevne på eit nivå som har sett Noreg på verdskartet innan lagerautomatisering, seier redaktør i Moderne Transport, Øyvind Ludt, og juryleiar Eirill Bø.

Juryen legg særleg vekt på korleis samspelet mellom AutoStore og Element Logic har bidrege til å gjera høgteknologi til eit norsk eksporteventyr – med ringverknader langt utover logistikkbransjen.

Historia om AutoStore og Element Logic illustrerer eit større poeng i norsk industriutvikling: betydninga av tolmodig kapital, tett samarbeid mellom teknologi og praktisk bruk – og ein kultur som toler å feile før ein lukkast.

AutoStore er ikkje berre eit produkt, men òg eit symbol på kva som kan skje når teknologisk oppfinnsamheit møter industriell uthald. Årets Moderne Transport-pris blir dermed òg ei anerkjenning av dei verdiane som gjer slike suksessar mogleg.

Internasjonal merksemd

AutoStore-suksessen blir òg lagt merke til utanfor Noregs grenser. I 2023 blei Jakob Hatteland og Ingvar Hognaland som dei første nordmenn innlemma i Logistics Hall of Fame i Berlin – ei ære dei deler med namn som Henry Ford, Gottlieb Daimler, Gottfried Schenker og Jeff Bezos. AutoStore blei då omtalt som ei av dei viktigaste oppfinningane innan moderne logistikk».

Tidlegare i år hamna AutoStore på Time Magazine si liste over dei 300 beste oppfinningane i 2025. Time trekkjer særleg fram den ferske bruken av kunstig intelligens i lagerteknologien.