Fryktar for skulevegen

— Eg er mest bekymra for ungane som syklar og vil besøkje venner. Det blir til at me må køyre dei på besøk, seier Iselin Eidhammer Tveit.

Saman med Håvard Tveit har ho tre barn på 5, 7 og 10 år som likar å sykle. Dei bur eit stykke frå sentrum i Vikebygd og svingar av Vikevegen ved Krekavegen, som ligg litt forbi Trovåg når ein køyrer frå Skjold mot Vikebygd.

Innrømmer feil

Norconsult har laga reguleringsplanen for Windafjord Port sitt industri- og hamneområde på Dommersnes. I planen blei det lagt fram ein massehandteringsplan som anslo behov for 36 lastebillass per vekedag og 104 skipsanløp i året for å frakte ut stein.

Foreininga Bevar Ålfjordens Perle, som jobbar mot planane til Windafjord Port, peika på ein feil i omrekninga frå volum (m³) til tonn. I ein oppdatert planomtale 10. oktober erkjenner Norconsult feilen. I den nye konsekvensutgreiinga skriv selskapet:

Windafjord Port AS vil saman med samarbeidspartnar (Wergeland Group) starte med ein uttakstakt på ca. 500.000 m³ dei første 2 åra, og auke til 1.500.000 m³ dei neste 5 åra (snitt 1,4 mill. m³ over 7 år) og i sum 10 mill. m³ for fase 2 og 3.

Etter oppstartsfase er det også aktuelt med ein mellomfase på 2–3 år med for eksempel uttak av 1.000.000 m³ per år, som vil krevje eit større og meir rasjonelt drive uttak i slutten av perioden, og då over 1,5 mill. m³ per år.

Når lastebil fraktar 6 % av dette på store (4-aksla) lastebilar som tek maks. 16 tonn, gir dette 15.000 turar per år eller 300 turar per veke (50 veker) og 60 turar per vekedag (5).

Berekninga er basert på jamt uttak som gir gjennomsnittsverdiar. Skip/fartøy tek seg av 94 % av volum/vekt, og fordelt på fartøy med snitt 22.000 tonn (frå 8.000 til 37.000 tonn kapasitet), gir dette 181 skipsanløp i året og ca. 3,6 i veka.»

— Ikkje dimensjonert for mengda

Med plasseringa dei har, må Iselin Eidhammer Tveit, Håvard Tveit og barna bruke Vikevegen til det meste – jobb, skule og alle fritidsaktivitetar utanfor heimen sin umiddelbare nærleik.

— Me bur litt grisgrendt, så vil barna treffe vener eller kva som helst, må me forflytte oss. Vegen er noko me er avhengige av, seier Håvard.

Barna går på speidar, orientering og kulturskule. Dei tar skulebuss til barneskulen på Vik oppvekstsenter, og held fram med buss når dei blir gamle nok til ungdomsskulen i Skjold. Håvard trur ikkje trafikkauken blir eit stort problem når dei skal til Skjold, men meiner det blir verre medan barna går i Vik.

Allereie med dagens trafikk opplever Håvard at det er ein del flaskehalsar på Vikevegen, og at han ikkje er dimensjonert for mengda. Dette fryktar han at vil bli verre med 60 lastebilar om dagen til Dommersnes. Iselin påpeikar at dei fleste i bygda pendlar til arbeidsplassane sine.

Positive til auka aktivitet

For at vegen skal tole trafikken i anleggsfasen, meiner Håvard at den må gjerast breiare – helst med midtstripe. Han understrekarar at mykje blei gjort bra sist vegen blei utbetra, sjølv om ein del krevjande parti står att. Eit ønske og håp hadde det vore om vegen blei utbetra før fullskala utbygging, men Håvard veit ikkje heilt om han har trua på at det skjer.

Windafjord Port sine planar om å utvikle Dommersnes industriområde til serieproduksjon for havvindnæringa har skapt sterkt engasjement i Vikebygd. Prosjektet er delt opp i fleire fasar. Fase 1 handlar om utsprenging av eit område på 54 dekar innanfor det tidlegare nytta industriområdet. Fase 3 omfattar over 500 mål, og vil krevje at Vikevegen blir lagt om. Iselin og Håvard er verken blant dei mest ivrige tilhengarane eller dei sterkaste motstandarane.

— Slik området er no, er det ikkje eigna til så mykje, men fase 3 blir veldig stort, seier Iselin.

Håvard er einig. Han har tru på aktivitet på Dommersnes og synest det er positivt at det skjer noko der.

— Me vil bevare bygda, då må me gjerne ofre litt, seier Håvard, som likevel er skeptisk til storleiken og dei irreversible inngrepa i fase 3.

Opp til fylkeskommunen

Dagleg leiar Jørgen Jorde i Windafjord Port stadfestar at talet på 60 lastebilar per vekedag er eit gjennomsnitt rekna over sju år. Dersom arbeidet strekkjer seg over lengre tid, blir dagstrafikken lågare.

— Eg kan ikkje sjå for meg at opparbeidinga kan gå over kortare tid enn sju år, seier Jorde.

Når det gjeld mogleg oppgradering av Vikevegen, som er ein fylkesveg, før ei utbygging, peikar Jorde på at dette er opp til fylkeskommunen sine prioriteringar. Nyleg fortalde Fitjar-ordførar Wenche Tislevoll om korleis avtalen mellom kommunen og utbyggjarane av Midtfjellet vindpark sørgde for ei forskotering av vegen frå sentrum og opp til fjellet.

Jorde meiner det er vanskeleg å seie no om Windafjord Port eller potensielle aktørar knytte til aktiviteten på Dommersnes kan bidra økonomisk for at Vikevegen skal bli utbetra raskare enn han elles ville blitt.

I Fitjar blei òg ein skule bygd ut som følgje av avtalen før vindkraftutbygginga starta. Lokalt blei den gamle Vindafjordhallen i Vats finansiert av ei gåve til bygda frå Norwegian Contractors, som bygde for oljenæringa på Raunes.

I Vindafjord legg budsjettforslaget frå kommunedirektør Yngve Folven Bergesen opp til at investeringar i skule- og barnehagebygg skal setjast på vent i påvente av ein strukturprosess. Samstundes viser ein rapport frå Multiconsult Norge AS i 2024 at vedlikehaldsbehovet for bygga i Vikebygd er rekna til 8,57 millionar kroner. Jorde seier at det er vanskeleg å seie noko om selskapet eller andre som skal ha aktivitet på Dommersnes kan ta heile eller delar av denne rekninga no. Han er likevel tydeleg på at satsinga deira skal gi noko tilbake til bygda.

— Me meiner at arbeidsplassar og økonomiske ringverknader frå aktivitetar på Dommersnes vil vere eit betydeleg bidrag til bygda og kommunen, seier Jorde.

Når det gjeld anleggsfasen generelt, viser han til at planforslaget inneheld ei rekkje avbøtande tiltak for å redusere ulempene i nærområdet.

Optimist for vegen vidare

28. april sende Statsforvaltaren i Rogaland inn sitt høyringssvar til reguleringsplanen. Dei kom med åtte motsegner og ni faglege råd. Sidan har det vore dialog mellom Statsforvaltaren, Windafjord Port, Norconsult og Vindafjord kommune for å finne løysingar.

27. oktober sende kommunen eit brev der dei ber Statsforvaltaren om å vurdere å trekkje motsegnene og svare innan 21. november.

Jorde håpar at Windafjord Port ventar i spenning og med optimisme på svar. Dei meiner at dei har svart ut motsegnene på ein god måte, inkludert å justere planforslaget i tråd med merknadene og funn frå ytterlegare utgreiingar som er gjort.

— Me håpar og trur at vurderingane våre samsvarar med synet til Statsforvaltaren, seier Jorde.

Den tidlegaste moglegheita for politisk vedtak er truleg i februar 2026, men Jorde understrekar at dette avheng av prosessen med Statsforvaltaren. Først når reguleringsplanen er endeleg avklart, kan selskapet seie noko meir konkret om når arbeidet med fase 1 kan starte.