Einige om utgreiingskrav av sjøkabel

I Etne har det mildt sagt storma rundt debatten jord- og sjøkabel versus kraftlinjer frå Blåfalli til Gismarvik, og då høyringssvaret frå Statnett skulle opp i kommunestyret tysdag, stilte mellom 120 og 130 personar opp til roleg demonstrasjon i forkant av møtet. Fleire hadde med seg plakatar for å understreka sin motstand mot monstermastene som er planlagde i Etnefjella, og både Johan Strømsvold frå Teknisk gruppe, Terje Kolbotn frå Rødt og Sigbjørn Framnes frå Frp heldt appell utanfor tinghuset før møtet.

— Over heile landet reiser det seg no motstand mot å rasera enno meir sårbar natur. Me treng ny energipolitikk i Noreg, der kampen for miljø og arbeidsplassar er to sider av same sak. Statnett har fleire stader tura fram med si valdtekt av natur, miljø og fritidsinteresser, og denne saka vil i løpet av våren bli ei prinsippsak på Stortinget. Vår utfordring til myndigheitene i dag er om hovudregelen framleis skal vera at sentralnettet til Statnett skal leggjast i luftspenn, eller om hovudregelen i framtida skal vera sjø- og jordkabel for å skåna naturen for framtidige generasjonar, sa Rødt-politikar, Terje Kolbotn frå Odda.

Elin Magdalena Mæland frå Haugesund og Bømlo var ei av dei som stod å lytta til alle appellane, og ho hadde tatt vegen frå Haugesund berre for å vera med på demonstrasjonen. — Det gjer eg fordi det er så viktig å kjempa mot slike store inngrep som er planlagde i fjella her i Etne. Det er kjempeviktig å kjempa mot slikt, seier ho.

På overtid

Saka om kraft-traseen frå Blåfalli til Gismarvik var første sak som skulle opp, då ordførar Mette Heidi Bergsvåg Ekrheim sette møtet tysdag. Rundt ti personar sat på tilhøyrarbenken i kommunestyresalen og følgde med. Leiar, utvikling i Etne kommune, Erik Kvalheim informerte litt om saka innleiingsvis. Mette Heidi Bergsvåg Ekrheim (Sp), Siri Klokkerstuen (Ap) og Liv Kaldheim (Sp) var inhabile i saka, og blei erstatta av Tore Aga Silde (Sp), og Tor Kleppa (Ap).

Kristin Golf (V) sa frå talarstolen at me er langt på overtid når det kjem til å ta ansvar for miljøet. Ho understrekar at her må ein stå opp mot Statnett, som stadig kjem med nye sanningar – som ikkje alltid er sanning.

— Me er mange i Etne kommune som føler det same, og me ser store manglar i konsekvensutgreiinga frå Statnett og NVE. Etne som kulturhistorisk landskap er ikkje nemnd i utgreiinga, og Statnett mister tillit når dei utøver rolla si på denne måten. Det er fullt mogleg å bruka jord- og sjøkabel, og Statnett jobbar ut frå den gamle stortingsmeldinga frå 2011, seier Golf.

Kari Aakra (Sp) seier det er ingen i dagens kommunestyre som ønskjer 420 kV-linjer i kommunen, og at mange lurer kanskje på kvifor me ikkje berre seier nei til dette.

— Me må innsjå at desse kablane kanskje kjem og me har blitt råda til å ikkje seie tvert nei, men å koma med innspel på forslaget som ligg. Me må ha høve til å ha ei hand på rattet. Like fullt har me lov til å kunne krevja at ein i større grad brukar sjøkabel der det er mogleg. Det går an å ha to tankar i hovudet på ein gong, og me håpar Statnett tar uttalen vår på alvor, sa Aakra.

Johannes Kringlebotten (Frp) er imponert over engasjementet som har vore fantastisk, og understrekar at også dei er heilt i mot nye linjer i Etne kommune.

— Samfunnet har utvikla seg og alt skal elektrifiserast. Derfor er det viktig at det nå blir tatt eit skikkeleg tak i alternative løysingar. Me kan ikkje ha desse linjene i fjellet, og eg kan ikkje forstå at Statnett ikkje ser at me ikkje kan ha mange gamle linjer i fjellet. Det må gå an å finna eit alternativ, og alle gode krefter må jobba same vegen, seier Kringlebotten.

Krev utgreiing av sjøkabel

Kommunestyret var einige då dei la fram høyringssvaret sitt, og dei legg til grunn dei store kvalitetane kommune har av landskaps- og naturverdiar, friluftsliv, kulturmiljø, reiseliv og liknande. Etne kommune ser på same tid sitt ansvar for regional næringsutvikling på Haugalandet, samt regionalt- og nasjonalt ansvar for beredskap som vedkjem straumforsyning og nødvendigheita av det grøne skiftet.

— Eg er glad for at me har klart å einast om eit høyringssvar som gir klar beskjed om at Etne kommune krev at sjøkabelalternativet Matre – Ålfjorden blir utgreidd som alternativ trase, seier varaordførar Kenneth Karlsen (Frp)

I høyringssvaret understrekar politikarane at endringssøknaden frå Statnett like fullt har store negative verknadar på både landskap og andre interesser i Etne kommune. Sjøkabelalternativet ville vore eit godt alternativ for å oppnå målsetnaden om å transportera straumen, og vil samtidig skåna verdifull og uerstatteleg natur, heiter det i svaret.

Endringane i tilleggssøknaden for traseen frå Strypefjellet og vestover er minimale, og endrar ikkje på dei negative konsekvensane ei ny linje vil få i området. Eit anna viktig poeng i høyringssvaret er det rike dyre- og fuglelivet i Etnefjellet, som også omfattar raudlista artar.

— Det kom mange nye raudlisteartar på lista frå artsdatabanken i november 2021, både moseartar, plantar, insekt, fuglar og dyr. Etne kommune meiner difor at traseen må konsekvensutgreiast etter ny raudliste, sa Kristin Golf (V) då ho leste opp det felles høyringssvaret frå alle dei politiske partia i Etne.

Skånsam løysing

Om NVE ikkje tek omsyn til Etne kommune i denne saka krev politikarane at strekninga Litledalen-Mostølen blir greidd ut vidare og får ein meir skånsam løysing enn den som ligg føre. Etne kommune krev å få ta del i eit slikt utgreiingsarbeid, og der må, i tillegg til Statnett og NVE, også knytast inn konsulentkompetanse innan landskap og natur. Statnett må visa vilje til å akseptere ei relativt stor auke i anleggskostnad for den omtalte strekninga. Utgreiingsområdet må synfarast. Alle moglege løysingar og trasear må haldast opne for vurdering, både om traséval, mastetypar, avbøtande tiltak, tilkomst og liknande. Kommunestyret krev at bruk av mastetype med trekantoppheng må vurderast og visualiserast i så store delstrekningar som mogleg, og at arbeid med miljø-, transport- og anleggsplan (MTA-plan) kan inngå i det same utgreiingsarbeidet. Etne kommune ber om at NVE så snart det er mogeleg inviterer til folkemøte då dei ser behovet for meir og oppdatert informasjon grunna stor motstand mot 420kV-linje blant innbyggjarane. Etne kommune forventar også at kraftprodusent og konsesjonssøkjar legg igjen ressursar lokalt utover det dei er plikta til gjennom eigedomsskatten.