Berre» eit virus…

Kva skal me gjere i vinterferien i år? spør ungane. Eg veit ikkje med dykk, svarar eg, men eg skal jobbe! Februar er høgsesong i min bransje. Både fastlegekontor og legevakta har tettpakka dagar med sjuke folk no. Denne vinteren har vore uvanleg varm, ikkje berre på grunn av global oppvarming. Også feberen har herja ekstra hardt med oss i år.

— Det er nok berre eit virus, seier legen. Pasienten går heim utan resept på medisinar og med uforretta sak. Men me er jo så sjuke … Og det går jo ikkje over! — Eg har vore sjuk av og på sidan før jul, seier mange.

Sidan det er dette me snakkar om for tida – i tillegg til veret – tenkte eg å bidra med ein liten dose lettfatteleg folkeopplysing. For kva er dette med virus, og kvifor kan ein ikkje berre få ein kur?

For det første: Dei aller fleste luftvegsinfeksjonar er forårsaka av virus. I sjeldnare tilfelle, som ved lungebetennelse, er infeksjonen forårsaka av bakteriar. Virus er altså årsaka til både forkjøling og influensa – og mykje anna. Sidan virus er svært smittsame og trivst ekstra godt om vinteren, kjem nokon av dei som ein epidemi, som den årlege influensaen.

Vanleg forkjøling gir typisk sår hals, snørr og tett nase, hoste og lett redusert form. Influensa er på ein måte den større og sterkare storebroren, med akutt debut av feber, kroppsverk, hovudverk og tørrhoste. Ved influensa er ein sjukare, og det varer lenger – gjerne minst ei veke.

Det som er viktig å vite, og som dei fleste veit, er at me ikkje har nokon kur mot virus. Antibiotika hjelper berre mot bakteriar. Derfor må ein smørje seg med det berømte tolmodet, sjølv om det kan vere aldri så frustrerande. For ein kan nemleg bli skikkeleg sjuk av virus.

Så når legen seier berre eit virus», er det eigentleg misvisande. Det er ikkje berre, berre … Men det er altså berre Paracet og Ibux, rikeleg drikke og tid til å la kroppen ordne opp som er behandlinga. Nokre opplever å vere sjuke gjennom heile vinteren. Og ja, då har du truleg hatt uflaks i årets vinterlotteri og fått fleire virus på rad. Dessutan kan virusinfeksjonar henge lenge i kroppen, med både langvarig slappheit og vedvarande hoste i vekesvis. Kjipt, men sant.

Så til det store spørsmålet: Når bør ein gå til lege og sjekke seg? Elles friske, vaksne folk treng ikkje gå til lege verken ved forkjøling eller influensa. Generelt bør ein ta ein sjekk hos legen ved dårleg allmenntilstand, høg feber som ikkje responderer på febernedsetjande, ved tungpust eller pustevanskar, eller ved problem med å få i seg mat og drikke. Barn og eldre skal ha lågare terskel for å oppsøkje lege. Barn kan gjerne ha høg feber, men det viktigaste er allmenntilstand, pusten og væskeinntaket. Er ein usikker, kan ein ringje legekontoret eller legevakta for å få gode råd.

Det har vore ein viral vinter. I tillegg til dei andre luftvegsinfeksjonane har årets influensautbrot vore det største på fleire år. Folkehelseinstituttet melder om aukande smitte i befolkninga og innleggingar på sjukehus. Virus er ikkje berre, berre …

Men trøysta er at smittetoppen skal nåast i løpet av februar månad. Me går friskare og lysare tider i møte. God betring!

Inga-Cecile Sørheim